A LUTA CONTINUA!

Proclamação da RENETIL 20 de Junho de 1988
RESISTENCIA NACIONAL DOS ESTUDANTES DE TIMOR LESTE
Kria Sociedade nebe kritika, civika no soberana Formasaun Cidadania Hametin instituisaun estadu Kontrola no promove desenvolvimentu social

20 Junho 1988
Fundadores
Kongreso
Historia Congresso Estrutura Document
Hilmar Farid
“Renetil bagi saya bukan sekedar organisai, tapi dia adalah sebuah komitment, dia adalah sebuah senar" - HILMAR FARID (Gerakan Solidaritas untuk Timor).
Fernando La Sama
"prepara elementus profisionais ho konsiensia revolusionaria para rekonstrusaun nasional. Revolusionario ho sentidu katak anti korupsaun, anti nepotismo, anti buat ida dehan katak KKN, servi lolos povu tuir saida mak povu nia hakarak" (AMRT - Arquivo & Museu da Resistência Timorense)
Fernando Lasama Miguel Manetelu Jose Neves Samalarua Francisco JMB Belo

quinta-feira, 25 de fevereiro de 2010

KAK: Entre Expetativa no Dezafiu Sira

Kompaneiro sira, hau aseita ho sa mak Maun Jose Neves hatoo. Tuir mai ne'e hanoin kiik ruma ba Komisariado Aderito Soares.

KAK: Entre Expetativa no Dezafiu Sira

Ohin, 22 Fevereiru 2010, Aderito de Jesus Soares, iha Presidenti Parlamentu no Deputadu sira nia futar oin, jura ba maromak atu servi nudar Komisariado Komisaun Anti Korupsaun (KAK-CAC) Timor-Leste nian. KAK nudar instituisaun foun ida iha Timor-Leste, nune’e mos mak, Aderito Soares, Licensiadu iha Direitu husi Universidade Satya Wacana, Salatiga, Java Central no mos Mastradu iha Direito Internasional New York University School of Law, Estadus Unidus, no Dadaun ne’e Aderito Soares atende hela programa Doutorado iha Australian National University, Canberra, Australia ne’e ser nudar permeiro Komisariado ba KAK.

Ho tomada de posse ne’e, kompleta ona institusaun Estadu nian hodi kombate korupsaun iha Timor-Leste. Uluk kedas, iha Ministerio Publiku, iha Provedoria, Iha mos Sub Komisaun C- Anti Korupsaun iha Parlamentu Nasional no semana kotuk Konselu Ministru aprova Politika Estratejia Kombate Korupsaun (PEKK) husi Gabinete Vice Primeiru Ministru, Mario Viegas Carrascalao. Aleinde instituisaun Estadu-Governu nian hirak ne’e, iha mos organizasaun sociedade civil nian mak durante ne’e sai nudar pontu vokal ba aktu korupsaun ne’ebe mak akontese.

Iha nia diskursu nudar Komisariado KAK, Aderito Soares enfazia kna’ar importante liu KAK nian hodi kombate Korupsaun, Kolusaun no Nepotismo mak liu husi dalan aktu prevensaun ba hahalok koruptu. Aderito Soares mos reinforsa katak, atu kombate korupsaun tenki iha kampana nasional ida liu husi seitoras oi-oin, inklui liu husi edukasaun ba alunu sira.

Wainhira Aderito Soares koalia kona-ba kampana nasional anti korupsaun, nia fo sinal katak aktu koruptu ne’e akontese barak no abut klean tebes duni iha ita nia sociedade. Maske too agora laiha kazu korupsaun ida mak hetan ona dezisaun legal formal husi tribunal iha Timor-Leste, maibe sita Aderito Soares nia hatete katak, aktu korupsaun ne’e akontese molerek tebes duni iha Timor-Leste.

Husi nia palestra, Aderito Soares mos kompriende lolos spektrum rua ne’ebe mosu wainhira governu harii KAK no fo fiar ba nia; Ida nudar expetativa no mos seluk sai nudar obstaklu ka dezafiu. Nudar Komisariado, Aderito Soares persiza halo balansu ida diak nune’e bele responde ba ema nia expetativa no mos dezenvolve obstaklu ka dezafiu sira sai nudar politika ida ne’ebe bele hatan ba obstaklu no dezafiu ne’e rasik.

Aderito Soares, sei persiza duni tempu atu kompriende didiak sa puder mak Lei KAK nian fo ba nia hodi exekuta nia kna’ar nudar Komisariado. Nia persiza duni buka ema ho kapasidade a’as iha investigasaun no dezena mekanismu ka politika prevensaun korupsaun atu tulun nia, no mos iha parte seluk Aderito Soares persiza duni harii no hametin politika KAK iha sociedade nia let, nune’e nia bele responde ba espetativa ema barak nian katak KKN ne’e aktu krimi ida no KAK estabelese hodi kombate aktu krimi ne’e.

Nudar aktivista no akademiku ida, ema barak mak sei dezafia Aderito Soares nia kapasidade atu jerre/maneja KAK. Aderito Soares, tuir hau nia hatene ema ida ne’ebe mak koaze iha deit experiensia uitoan iha area gestaun ka management nian. Ba aspeitu ida ne’e, hau suzere ba Aderito Soares atu hili nia adjuntu ida, husi ema ne’ebe mak experiensia diak no maka’as duni iha areas gestaun/management. Nudar instituisaun Estadu nian, KAK sei involve iha aspeitu gestaun ne’ebe komplesu no rigorozu tebes-liu-liu iha sistema service delivery instituisaun governu Timor-Leste ne’ebe mak ita bele konsidera seidauk diak ne’e.

Nudar sidadaun, ita hein katak, sa mak sai nudar Aderito Soares nia espetativa hodi koordena servisu anti korupsaun ho instituisaun seluk bele lao duni. Se lae, sa mak akontese mak KAK halo ninia, Provedoria halo nia hakarak, Prokurador dehan evidensia la too, PEKK hatete katak nia mak halo politika diak liu ba kombate korupsaun no ikus liu, Parlamentu Nasional aprova katak persiza tan instituisaun ida hodi reforsa instituisaun ne’ebe iha tiha ona hodi kombate korupsaun.

Hakoak bot,

Hugo Fernandes
From: renetil@yahoogroups.com

Sem comentários: